قورئانی پیرۆز » كوردی » سورهتی النور
اختر القاريء
كوردی
سورهتی النور - تعداد آیات 64
سُورَةٌ أَنزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَّعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ( 1 )
ئهمه سوورهتێکی گرنگه ئێمه دامانبهزاندووه ههندێك شتمان تیادا فهرز کردووه، چهندهها ئایهت و فهرمانی ئاشکرامان لهتوێی دا دابهزاندووه، بۆ ئهوهی یاداوهریی وهربگرن و تێفکرن.
الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ ۖ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ ( 2 )
سهد قامچی لهههریهك له ئافرهت و پیاوی زیناکهر بوهشێنن، بهزهیی نهتانگرێت له بهجێهێنانی فهرمانی خوادا بۆیان، ئهگهر ئێوه باوهڕتان به ڕۆژی دوایی هێناوه، با دهستهیهکیش له ئیمانداران ئامادهی سزاکهیان بن.
الزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ ۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ ( 3 )
پیاوی زیناکهر تهنها ئافرهتی زیناکهر یاخود موشریك ماره دهکات، ئافرهتی زیناکهریش تهنها پیاوی زیناکهر یاخود موشریك مارهی دهکات، (هاوسهرێتی پیاوان و ئافرهتانێك که بهردهوامن لهسهر زینا)، ئهوه لهسهر ئیمانداران حهرامکراوه.
وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ( 4 )
ئهوانهی که بوختان دهکهن بۆ ئافرهتانی داوێن پاك و خاوهن مێرد، پاشان ناتوانن چوار کهسیش به شایهت بهێنن، ئهوانه ههشتا قامچیان لێ بدهن و ههرگیز شایهتیان لێ وهرمهگرن، ئهوانه له ڕیزی تاوانبارو له سنوور دهرچوو و یاخیهکاندان.
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ( 5 )
جگه لهوانهی که تهوبهی ڕاستهقینهیان کردووه دوای تهمێ کردنهکهیان، چاکسازی خۆیشیان کردووه، ئهوه بێگومان خوا (به نیسبهت ئهو جۆره کهسانهوه) لێخۆشبوو و میهرهبانه.
وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُن لَّهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ ( 6 )
ئهوانهی که تۆمهتی زینا دهدهنه پاڵ هاوسهرهکانیان، هیچ شایهتێکیشیان نیه جگه له خۆیان، شایهتی ئهو جۆره کهسانه بهوه دهبێت که چوار جار سوێند به خوا بخوات که بێگومان له ڕاستگۆیانه (به چاوی خۆی تاوانهکهی بینیووه).
وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِن كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ ( 7 )
پێنجهم جاریش بڵێت به ڕاستی نهفرینی خوای لهسهره ئهگهر (بوختانچی بێت) له درۆزنان بێت.
وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَن تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ ( 8 )
(له لایهکی تریشهوه) سزا لهسهر ژنهکه لا دهبرێت کاتێ که چوار جار سوێند به خوا بخوات که مێردهکهی درۆ دهکات و (بوختانی بۆ ههڵدهبهستێت).
وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِن كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ ( 9 )
پێنجهم جار ژنهکه دهڵێت که خهشم و قینی خوای لهسهره ئهگهر مێردهکهی ڕاست بکات.
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ حَكِيمٌ ( 10 )
خۆ ئهگهر فهزڵ و بههرهی خواو ڕهحمهت و میهرهبانی ئهو نهبێت لهسهرتان (تووشی کێشهی زۆر دهبن) به ڕاستی خوا تهوبه وهرگرو دانایه (ئهگهر تهوبهی ڕاستهقینه بکهن).
إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ ۚ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم ۖ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۚ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ ۚ وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ ( 11 )
(لێرهوه قورئان دهربارهی ئهو بوختانه دهدوێت که بۆ حهزرهتی عائیشه له لایهن دوو ڕووهکانهوه ههڵبهسترا، ههندێك له ئیماندارانیش بێ لێکدانهوهو تێفکران دهیانوتهوه). بێگومان ئهوانهی بوختانهکهیان ههڵبهست دهستهیهك بوون له خۆتان (یاخود وا خۆیان نیشان دهدا که له خۆتانن) وامهزانن که ئهو بوختانه شهڕو خراپ بوو بۆتان، بهڵکو خێر بوو بۆتان (تا ئیمانداران له دووڕووهکان جیا بێتهوه، ئیماندارانی دڵپاك وریا ببنهوه)، بێگومان تاوانی ههرکهس لهو بوختانچیانه له گهردنی خۆیدایهتی، ئهو کهسهش سهرۆك و گهورهو ههڵبهستی بوختانهکهیه، سزایهکی سهخت و گهوره بۆی ئامادهیه.
لَّوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَٰذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ ( 12 )
دهبوا ههر که ئهو بوختانهتان بیست ئیمانداران له پیاوان و له ئافرهتان گومانی چاکیان به خۆیان ببوایهو دڵنیا بوونایه له پاکی خۆیان و بیانوتایه ئهمه بوختانێکی ئاشکرایهو (کاری ناڕهوای وا له دایکی موسوڵمانان و له هاوهڵانی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ناوهشێتهوه).
لَّوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ ۚ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَٰئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ ( 13 )
دهبوا بوختانچیهکان چوار شایهتیان بۆ سهلماندنی بوختانهکهیان بهێنایه، کاتێك چوار شایهتیان نه هێنا، ئهوه ئیتر دیاره ئهوانه لای خوایش له ڕیزی درۆزنهکاندان.
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ ( 14 )
خۆ ئهگهر فهزڵ و بهزهیی خواو بهخشندهییهکهی نهبوایه له سهرتان له دنیاو قیامهتتدا، بههۆی ئهو تاوانهتانهوه سزایهکی زۆر گهورهو سهختتان تووش دهبوو، بههۆی ڕۆچوونتان لهو دهنگ و باسهدا.
إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ ( 15 )
ئهوه بۆ ههر دهماو دهم قسه له زمانی یهکتر وهردهگرن (بێ لێکدانهوه)، کاتێك به زارتان شتێك دهڵێن که هیچ ئاگاییتان دهربارهی نیه، ئێوه وادهزانن ئهو بوختانه شتێکی سادهو ئاسانه؟ له کاتێکدا ئهوه لای خوا زۆر گهورهو ناقۆڵایه.
وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَٰذَا سُبْحَانَكَ هَٰذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ ( 16 )
دهبوا کاتێك گوێتان لهو بوختانه بوو، بتانوتایه: ئێمه بۆمان نی یه قسهی وا بکهین، پاکی و بێگهردی بۆ خوا، ئاخر ئهمه بوختانێکی زۆر گهورهو ناقۆڵایه (کهی ئهوه له دایکی ئیمانداران دهوهشێتهوه).
يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ( 17 )
خوا ئامۆژگاریتان دهکات که نهکهن ههرگیز شتی ئاوا دووباره بکهنهوه ئهگهر ئێوه ئیماندارن.
وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ ۚ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ( 18 )
خوا ئایهت و فهرمان و ڕێنمووییهکانی ڕوون دهکاتهوه بۆتان (تایهکتر لهکهدار نهکهن)، بێگومان خوا زاناو دانایه.
إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ( 19 )
به ڕاستی ئهوانهی حهز دهکهن زیناو تاوان له ناو ئهوانهدا باوهڕیان هێناوه بڵاوبێتهوه، سزای پڕ ئێش و ئازار لهم جیهان و لهو جیهان بۆیان ئامادهیهو خوا خۆی چاك دهزانێت (سهرهنجامی زیناو شهڕواڵپیسی بهرهو کوێ دهچێت) ئێوه نایزانن.
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ ( 20 )
ئهگهر فهزڵ و میهرهبانی خوایی نهبوایه لهسهرتان (بهو تۆمهت و بوختانهی که ههڵبهسترا بۆ دایکی ئیمانداران)، تووشی بهڵایهکی سهخت دهبوون، بهڵام دڵنیابن که به ڕاستی خوا به سۆزو میهرهبانه (زوو تۆڵه ناسێنێت).
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ وَمَن يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ ۚ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَىٰ مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ( 21 )
ئهی ئهوانهی ئیمان و باوهڕتان هێناوه شوێنی ههنگاوو نهخشه و پیلانهکانی شهیتان مهکهون، ههرکهس شوێنی ههنگاوو نهخشهو پیلانی شهیتان بکهوێت زهرهر دهکات، چونکه بهڕاستی شهیتان ههمیشه فهرمان به کارو کردهوهی خراپ و گوناهو تاوان و ناشیرینی دهکات، ئهگهر فهزڵ و میهرهبانی خوا نهبوایه لهسهرتان ئهوه ههرگیز کهستان پاك و پوختهو ڕزگار نهدهبوون (لهدهست بوختانچیهکان، یاخود به تهوبه پاك نهدهبوونهوه) بهڵام خوا ههر کهسێکی بوێت و شایسته بێت، پاکو پوختهی دهکات و له گوناههکانی دهبورێت، خوایش ههمیشه بیسهرو زانایه (به تهوبهو پهشیمانیتان و به نیهتی دڵ و دهروونتان).
وَلَا يَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنكُمْ وَالسَّعَةِ أَن يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا ۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ( 22 )
ئهوانهی که خاوهنی سامان و بهخشندهیین له ئێوه با سوێند نهخۆن که یارمهتی خزمان و ههژاران و کۆچبهران له پێناوی خوا نهدهن (لهبهر ئهوهی بهشداربوون له وتنی بوختانهکهدا)، دهبا لێبووردهبن، دهبا چاوپۆشی بکهن، مهگهر حهز ناکهن خوا لێتان خۆش ببێت، خوایش ههمیشه لێخۆشبوو میهرهبانه.
إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ( 23 )
به ڕاستی ئهوانهی ئافرهتانی ئیمانداری پاك داوێن و خاوهن مێردو بێ ئاگا له گوناه، تۆمهتبار دهکهن، ئهوانه نهفرهتیان لێکراوه له دنیاو له قیامهتداو سزایهکی گهورهو سهخت ئامادهیه بۆیان (له تۆڵهی لهکهدار کردنی پاکاندا)...
يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ( 24 )
له ڕۆژێکدا که زمان و دهست و قاچیان لێیان دهبێته شایهتێکی گۆیا، له بهرامبهر ئهو کردهوانه که ئهنجامیان دهداو (ئهو بوختانانهی که دایانکرد).
يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ ( 25 )
ئهو ڕۆژه خوا به گوێرهی کارو کردهوهو ئیمان و باوهڕی حهقیقیان پاداشتیان دهداتهوه، ئهوسا چاك بۆیان دهردهکهوێت که به ڕاستی خوا خۆی زاتێکی ڕاست و دروستی ئاشکرایه (هیچی لێ ون نابێت).
الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ ۖ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ ۚ أُولَٰئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ ۖ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ( 26 )
ژنانی ناپاك بۆ پیاوانی ناپاك و پیاوانی ناپوخت بۆ ژنانی ناپوخت، ئافرهتانی پاکیش بۆ پیاوانی پاك، پیاوانی پاکیش بۆ ئافرهتانی پاك، ئهو پاکانه بهرین لهو تۆمهتانهی که ناپاکان ههڵی دهبهستن (چونکه محمدی پاك هاوسهری عائیشهی پاکه صلی الله علیه وسلم)، بۆ ئهو چاکانه لێخۆشبوون و ڕزق و ڕۆزی بهنرخ ئامادهیه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ( 27 )
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه مهچنه هیچ ماڵێکی تر جگه له ماڵهکانی خۆتان ههتا کارێك نهکهن که ئهوان ئاگاداربن (وهکو زهنگ لێدان یان له دهرگادان) پاشان که مۆڵهتدران سهلام بکهن له خهڵکی ماڵهکه، ئهوه چاکتره بۆتان و بهو شێوهیه ڕهفتار بکهن، ههوڵ بدهن له یادتان بێت و ئهو شێوازه فهرامۆش نهکهن (کاتی له بارو گونجاو ههڵبژێرن بۆ سهردانهکانتان، بۆ میوان و خاوهن ماڵ دڵیان بهیهك بکرێتهوه).
فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ ( 28 )
جا ئهگهر کهستان نهبینی تیایدا، یاخود ههستتان کرد کهس لهماڵ نیه، مهچنه ژوورهوه ههتا مۆڵهت نهدرێن، ئهگهر پێتان وترا بگهڕێنهوه (کاتمان نیه، یان کارمان ههیه...) بگهڕێنهوه (بهبێ دڵگرانی) ئهوه چاکتره بۆتان، چاکیش بزانن خوا زانایه به ههموو ئهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
لَّيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَّكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ ( 29 )
گوناهبار نابن ئهگهر بچنه ماڵێکهوه کهسی تێدا نیشتهجێ نهبێت و کهلو پهلی خۆتانی تێدا بێت، خواش دهزانێت و ئاگاداره بهوهی دهری دهخهن و بهوهش که دهیشارنهوه.
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ ( 30 )
(ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم) به پیاوانی ئیماندار بڵێ: چاویان بپارێزن (لهسهرنجدانی ئافرهتانی نامهحرهم) ههروهها نامووس و عهورهتی خۆیان له حهرام بپارێزن، بێگومان ئهوه پاکترو پوختتره بۆیان (بۆ دڵ و دهروون و ڕواڵهت و ڕۆح و لاشهیان) بهڕاستی خوا ئاگاداره بهو ههڵس و کهوت و ڕهفتارانهی که دهیکهن.
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ( 31 )
به ئافرهتانی ئیمانداریش بڵێ: چاویان بپارێزن (له تهماشای نامهحرهم) داوێنی خۆیان بپارێزن له گوناهو جوانی خۆیان دهرنهخهن جگه لهوهی که دیاره (وهك دهم و چاوو دهست) با سهرپۆشهکانیان بدهن بهسهر سینهو ملیانداو جوانی و زینهتی خۆیان دهرنهخهن به تهواوی بۆ هاوسهرهکانیان نهبێت، یان باوکی خۆیان، یان باوکی مێردهکانیان، یان کوڕی خۆیان، یان کوڕی مێردهکانیان، یان بۆ براکانی خۆیان، یان برازاکانیان، یان خوشکهزاکانیان، یان ئافرهتێك که پهیوهندیان ههیه پێکهوه، یان ئهوانهش که کهنیزهکانیان (که له بارودۆخی تایبهتدا ههبوون) یان ئهوانهی که له ماڵهکانتاندا دهژین و پێویستیان به ئافرهت نی یه (له بهر پیری، یان نهخۆشی... هتد) یاخود ئهو منداڵانهی که هێشتا شارهزاییان له ئافرهتان نیهو (ئارهزووی جنسیان بۆ دروست نهبووهو نازانن باسی عهورات بکهن) نابێت ئافرهتانی ئیماندار قاچیان دهربخهن و پێیان بدهن به زهویدا (تا دهنگی خشڵ و پاوانهکانیان بێت) و بزانرێت که زینهتدارو خشڵدارن، کهواته ههمووتان ئهی ئیمانداران بهرهو لای خواو بهدهستهێنانی ڕهزامهندی ئهو بگهڕێنهوه بۆ ئهوهی ڕزگارو سهرفرازبن.
وَأَنكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ ۚ إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ( 32 )
ژن بدهن به پیاوانی بێ ژن و ئافرهتانی بێوهژن بدهن بهشوو، ههروهها ژن بدهن به بهنده صاڵحهکانتان و کهنیزهکه کانیشتان بدهن به شوو ئهگهر ههژاریش بن، ئهوه خوا له فهزڵ و بهخششی خۆی بههرهوهریان دهکات، خوای گهورهش ههمیشه فراوانگیرو زانایه.
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۗ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا ۖ وَآتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ ۚ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِّتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ( 33 )
دهبا ئهوانهی هاوسهریان دهست ناکهوێت ههوڵ بدهن داوێنی خۆیان پاك ڕابگرن، ههتا خوا له فهزڵی خۆی دهوڵهمهندو بێ نیازیان دهکات، ئهو کهسانهش که دهیانهوێت خۆیان ڕزگار بکهن له بهندهکانتان و خۆیان بکڕنهوه، ئهوه ئێوه لهگهڵیاندا ڕێك بکهون و ڕێگهی ئازادییان بۆ ئاسان بکهن، ئهگهر خێرتان تێدا بهدی دهکردن و لهو ماڵ و سامانهی که خوا پێی بهخشیوون بهشیان بدهن و بهزۆر کهنیزهکهکانتان هانمهدهن بۆ داوێن پیسی، ئهگهر ئهوان پاك داوێنیان دهویست (دهبێت پیاوی ئازاد زیاتر پاکداوێنی مهبهست بێت)، بۆ ئهوهی لهو ڕێگه چهوتهوه ماڵ و سامانی ژیانی دنیا بهدهست بهێنن، جا ئهوهی بهزۆر ئهو گوناههیان پێ بکات، ئهوه بهڕاستی خوا دوای ئهو زۆر بۆ هێنانهیان لێخۆش بوو میهرهبانهو چاوپۆشیان لێ دهکات.
وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِّنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ ( 34 )
سوێند به خوا بێگومان ئێمه چهندهها ئایهت و فهرمانی ئاشکراو ڕوونمان بۆ دابهزاندوون و ههروهها چهندهها نموونه و سهرگوزهشتهی ئهوانهی پێش خۆتان که تێپهڕیان کردووه، هاوڕێ لهگهڵ پهندو ئامۆژگاری بۆ خواناس و پارێزکاران.
اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ( 35 )
خوا نوورو ڕووناکی ئاسمانهکان و زهویه (نوورو ڕووناکی بهخشه پێیان)، نموونهی نوورو ڕووناکیهکهی وهك تاقێك وایه چرایهکی تێدا بێت، چراکهش لهناو شووشهیهکدا بێت شووشهکهش وهك ههسارهیهکی گهش و پرشنگدار وابێت و داگیرسابێت به ڕۆنی درهختی موبارهك و بهفهڕی زهیتوون، ڕووی نه له ڕۆژ ههڵات و نه له ڕۆژ ئاوا بێت (له شوێنێکدا بێت بهیانی و ئێواره خۆر لێ بدات)، ڕۆنهکهشی (ئهوهنده پاك و بێگهرده) خهریکه خۆی دابگیرسێت و ڕووناکی بداتهوه، ئهگهر ئاگریش لێی نهدات، ئهو هیدایهت و ڕێنموویی یه که قورئانه ڕووناکی یه لهسهر ڕووناکی، خوایش هیدایهتی ئهو کهسانه دهدات که دهیهوێت و شایستهن بۆ لای نووری خۆی که قورئانه، خوا چهندهها نموونه دههێنێتهوه بۆ خهڵکی (تا له نموونه مهعنهویی یهکان تێبگهن) خوایش بهههموو شتێك زانایه...
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ ( 36 )
ئهو نوورهش دهستدهکهوێت له چهند ماڵێکدا (که مزگهوتهکانن) خوا فهرمانیداوه که دروست بکرێن و بهرز بکرێنهوه و ناوی پیرۆزی ئهوی تیادا ببرێت (نوێژو قورئان و وانهی ئاینی تیادا ئهنجام بدرێت)و ستایش و تهسبیحاتی تیادا بکرێت له بهیانیان و دهمه و ئێواراندا.
رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ۙ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ ( 37 )
پیاوانێك ستایشی خوا دهکهن و لهو مزگهوتانهدا که بازرگانی و کڕین و فرۆشتن سهر گهرمیان ناکات و غافڵ نابن له یادی خواو ئهنجامدانی نوێژهکان و بهخشینی زهکات و له ڕۆژێك دهترسن که دڵان و چاوان تیایدا ئاوهژوو دهبن (له ترس و ههیبهتی ئهو ڕۆژه).
لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ( 38 )
به ئومێدی ئهوهن خوا به چاکترین شێوه پاداشتیان بداتهوهو له فهزڵ و بهخششی خۆی بههرهوهریان بکات، به ڕاستی خوا ڕزق و ڕۆزی بێ سنوور دهبهخشێت بهههر کهس که بیهوێت و شایسته بێت.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاءً حَتَّىٰ إِذَا جَاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِندَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ ۗ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ ( 39 )
ئهوانهی که ڕێبازی کوفریان گرتۆته بهر کردهوهکانیان وهك تراویلکهو سهرابێك وایه له بیابانێکدا بریسکه بداتهوه کهسێکی تینوو وا بزانێت ئاوه (بهتاڵوکه بۆی بچێت)، ههتا کاتێك گهیشته لای دهبینێت هیچ نیه، ئهوسا (کاتێك بهخۆی دهزانێت ژیانی کۆتایهو قیامهت بهرپا بووه) خوایش ئامادهیه لهلایدا به گوێرهی کردهوهی موحاسهبهی دهکات و لێی دهپرسێتهوه، خوایش به خێرایی لێ پرسینهوه ئهنجام دهدات.
أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُّجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ۚ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا ۗ وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ ( 40 )
یاخود (کردهوهیان) وهك چهندهها تاریکایی وایه که لهناو دهریایهکی قوڵدا شهپۆل لهسهر شهپۆل بدات بهسهریدا، له سهروشیهوه ههورێکی تاریك دایگرتبێت، تاریکاییهکان چین چین لهسهریهك نیشتبن، کاتێك که دهستی دهربهێنێت خهریکه دهستی خۆی نهبینێت (لهبهر تاریکی) بێگومان ئهوهی خوا نووری پێ نهبهخشێت، ههرگیز نووری دهست ناکهوێت.
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ ( 41 )
ئایا نهتبینیووه که به ڕاستی ههرچی و ههرکهس له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه، تهسبیحات و ستایشی خوا دهکهن، ههروهها باڵندهکانیش له کاتێکدا پۆل پۆل (به ئاسماندا دهفڕن) ههر ههموویان ستایش و پهرستش و تهسبیحاتی خۆیان زانیووه، خوایش ههمیشه زانایه بهوهی که دهیکهن.
وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ( 42 )
ههموو ئاسمانهکان و زهوی ههر خوا خاوهنیانه، سهرهنجام گهڕانهوهی ههمووان ههر بۆ لای خوایه
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاءُ ۖ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ ( 43 )
ئایا نابینیت که بێگومان خوا به ئارامی و شێنهیی ههورهکان به ئاسماندا دهبات دوایی پهیوهستیان دهکات بهیهکهوه، ئهوسا کهڵهکهیان دهکات لهسهر یهك، ئینجا دهبینیت له توێی ئهو ههورانهوه که وهکو کێو وان باران و تهرزه دهبارێنێت (کاتێك که بهفرۆکه سهروو ههورهکان دهکهوین به چاکی بۆمان دهردهکهوێت، که ههورهکان وهك چیا چوون به ئاسمانداو دۆڵ و شیو له نێوانیاندا ههیه)، جا له سوودی ئهو بارانه به ههر کهس خوا بیهوێت، خێرو بهرهکهت دهبهخشێت، ههر کهسیش که بیهوێت لێی دوور دهخاتهوه، (ههوره بروسکهکان ئهوهنده بههێزن) خهریکه بریسکهکهیان بینایی چاوان بهرێت.
يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُولِي الْأَبْصَارِ ( 44 )
خوای گهوره ئاڵو گۆڕ بهشهوو ڕۆژ دهکات، به ڕاستی ئا لهو شتانهدا پهندو ئامۆژگاری ههیه بۆ خاوهن دیدو ڕۆشنبیرهکان.
وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِّن مَّاءٍ ۖ فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَىٰ بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَىٰ رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَىٰ أَرْبَعٍ ۚ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ( 45 )
ههروهها خوا ههموو زیندهوهرێکی له ئاوێکی تایبهت دروست کردووه، جا ههیانه لهسهر سکی دهڕوات، ههیشه لهسهردوو قاچ دهڕوات، ههیشه لهسهر چوار پێ دهڕوات، خوا ههرچی بوێت دروستی دهکات، به ڕاستی خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه.
لَّقَدْ أَنزَلْنَا آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ ۚ وَاللَّهُ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ( 46 )
سوێند به خوا بێگومان ئێمه چهندهها بهڵگهی ڕوون و ئاشکرامان دابهزاندووهو خوا هیدایهتی ههر کهسێك که ویستی لهسهر بێت و خۆیشی بیهوێت دهدات بۆ ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و دروست.
وَيَقُولُونَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالرَّسُولِ وَأَطَعْنَا ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٌ مِّنْهُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ ۚ وَمَا أُولَٰئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ ( 47 )
(دووڕووهکان) تهنها به زمان دهڵێن: ئێمهش باوهڕمان هێناوه به خواو به پێغهمبهرو فهرمانبهرداریشین، کهچی لهوهودوا دهستهیهکیان ڕوو وهردهگێڕن و درۆ دهکهن، ئا ئهوانه ئیماندارنین.
وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُم مُّعْرِضُونَ ( 48 )
ئهوانه کاتێك بانگ دهکرێن بۆ لای بهرنامهی خواو پێغهمبهرهکهی تا فهرمانڕهوا بێت له نێوانیاندا، خێرا دهستهیهکیان پشت ههڵدهکهن و ناڕهزایی دهردهبڕن.
وَإِن يَكُن لَّهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ ( 49 )
خۆ ئهگهر شهرع حهقهکه بهوان بدات ئهوه به ملکهچی و فهرمانبهردارییهوه دێن بۆ لای.
أَفِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ يَخَافُونَ أَن يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَرَسُولُهُ ۚ بَلْ أُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ( 50 )
ئایا ئهوانه له دڵهکانیاندا نهخۆشی کوفرو خوا نهناسی ههیه؟ یاخود گومانیان ههیه؟ (له دادپهروهریی پێغهمبهرو قورئان)، یاخود دهترسن لهوهی که خوا و پێغهمبهری ستهمیان لێ بکات؟! نهخێر وانی یه، ئا ئهوانه ههر خۆیان ستهمکارن (چاویان به حهقدا ههڵنایهت).
إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ( 51 )
بهڵام گوفتاری ئیمانداران کاتێك بانگ دهکرێن بۆ لای خواو پێغهمبهرهکهی تا فهرمانڕهوایی بکات له نێوانیاندا تهنها ئهوهیه که دهڵێن: بیستمان و گوێڕایهڵین بۆ ههموو فهرمانێکی شهرع، ههر ئا ئهوانهشن سهر فرازو سهرکهوتوو.
وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ ( 52 )
جا ئهوهی فهرمانبهرداری خواو پێغهمبهرهکهی بکات و له خوا بترسێت و لهسهر پێچی و نافهرمانی خۆی بپارێزێت، جا ئا ئهوانه سهرفرازو به ئاوات گهیشتوون.
وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ ۖ قُل لَّا تُقْسِمُوا ۖ طَاعَةٌ مَّعْرُوفَةٌ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ( 53 )
دوو ڕوهکان سوێندی گهوره به خوا دهخۆن، ئهگهر فهرمانیان پێ بدهیت که دهرچن بۆ خهبات و جیهاد، دهردهچن و ئامادهن، پێیان بڵێ: سوێند مهخۆن ملکهچی ئێوه زانراوو دیاره؟! (ههموو کات کردارو گوفتاریان جیایه)، به ڕاستی خوا ئاگایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ ۖ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَيْكُم مَّا حُمِّلْتُمْ ۖ وَإِن تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا ۚ وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ( 54 )
پێیان بڵێ: فهرمانبهرداری خواو فهرمانبهرداری پێغهمبهر بن، خۆ ئهگهر پشتیان ههڵکرد، ئهوه ئهو تهنها گهیاندنی پهیامی خوای لهسهر شانه، ئێوهش سهرپێچی و یاخی بوونهکهتان لهسهرتان دهکهوێت، خۆ ئهگهر فهرمانبهرداری بن و گوێڕایهڵ و ملکهچ بن به ڕاستی ئهوه هیدایهت وهردهگرن، دڵنیاش بن که ئهرکی سهرشانی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم تهنها گهیاندنێکی ڕوون و ئاشکرایه و هیچی تر نی یه.
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ( 55 )
خوا بهڵێنی دڵنیابهخش و تهواوی داوه بهوانهی باوهڕیان هێناوه له ئێوهو کارو کردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه به ڕاستی له ئایندهیهکی نزیکدا جێنشین و پایهداریان دهکات له وڵاتدا ههروهك چۆن ئیماندارانی پێش ئهمانی جێنشین کردووهو ئهو دین و ئاینهیان بۆ دهچهسپێنێت خوا خۆی پێی ڕازیه، ههروهها ترس و بیمیان بۆ دهگۆڕێت به ئارامی و هێمنی، ئهو کاته ئیتر به تهواوی ههر من دهپهرستن و ههرگیز هیچ جۆره هاوهڵ و شهریکێکم بۆ بڕیار نادهن، ئهوسا ئهوهی دوای ئهو پایهداریه بێباوهڕ بێت، ئا ئهو جۆره کهسانه تاوانبارو له سنوور دهرچوون.
وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ( 56 )
ئهی ئیمانداران: نوێژهکانتان له کاتی خۆیدا به چاکی ئهنجام بدهن و زهکاتی ماڵهکانتان بدهن و فهرمانبهرداری پێغهمبهریش بکهن بهڵکو ڕهحمتان پێ بکرێت.
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ ۚ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ ۖ وَلَبِئْسَ الْمَصِيرُ ( 57 )
وا مهزانه ئهوانهی که بێ باوهڕو خوا نهناس بوون له دهست سزاو تۆڵهی خوا لهسهر زهوی ڕزگاریان دهبێت، ئهوانه له قیامهتدا شوێنیان ئاگری دۆزهخه، ئای چ سهرهنجامێکی خراپه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ۚ مِّن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ الظَّهِيرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ۚ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ ۚ طَوَّافُونَ عَلَيْكُم بَعْضُكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ( 58 )
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه با بهندهو ئهو منداڵانهتان (که هێشتا نهگهیشتونهته تهمهنی ههرزهکاری) له سێ کاتدا (فێری ئهوه بکرێن) مۆڵهت بخوازن (لهسهردانی ژووری نووستنی ژن و مێرد) پێش نوێژی بهیانی، کاتی نیوهڕۆ که پۆشاکتان دا دهنێن (بۆ حهوانهوه)، له دوای نوێژی خهوتنان، سێ کاته که لهوانهیه عهورهتی ئێوهی تێدا دهربکهوێت (با کهسی تر؛ نهتانبینێت)، له دوای ئهو سێ کاته قهیناکات بۆ ئێوهش و ئهوانیش، که بگهڕێن به ناویهکدا و بچن بۆ لای یهکتر، ئا بهو شێوهیه خوا ئایهتهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه، (تا تووشی کێشهی دهروونی نهبن) خواش ههمیشه زاناو دانایه (بهوهی که دهبێته مایهی خێرو خۆشیتان).
وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ( 59 )
ههر کاتێك منداڵهکانتان باڵغ بوون، با ئهوانیش مۆڵهت بخوازن، وهکو چۆن کهسانی پێش ئهمان مۆڵهتیان خواستووه (له کاتی هاتووچۆ کردنی ژووری دایك و باوكدا)، ئا بهو شێوهیه خوا ئایهتهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه و خوا زاناو دانایه (به بهرژهوهندیهکانتان).
وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ ۖ وَأَن يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَّهُنَّ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ( 60 )
ئهو ئافرهته پیرو پهککهوتانهی که به تهمای شوو کردن نین، قهیناکات ئهگهر ههندێك له پۆشاکیان دابنێن، له کاتێکدا جوانی خۆیان دهرنهخهن، خۆ ئهگهر پۆشته بن ئهوه چاکتره بۆیان، خوایش بیسهرو زانایه (به نیهت و خهتهرهو خهیاڵی دڵهکان).
لَّيْسَ عَلَى الْأَعْمَىٰ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَىٰ أَنفُسِكُمْ أَن تَأْكُلُوا مِن بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُم مَّفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا ۚ فَإِذَا دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ( 61 )
کوێرو نابینا گوناهو گلهییان لهسهر نییه، ههروهها شهل، نهخۆش، ههروهها خۆیشتان، که خواردن بخۆن له ماڵی خۆتان یان ماڵی باوکتان یان ماڵی دایکتان، یان ماڵی براکانتان یان ماڵی خوشکهکانتان، یان ماڵی مامهکانتان یان ماڵی پوورهکانتان (خوشکانی باوك)، یان له ماڵی خاڵهکانتان یان له ماڵی پوورهکانتان (خوشکانی دایك)، یان ئهو ماڵهی که کلیلی لای ئێوهیه، یان ماڵی هاوهڵتان، هیچ گوناهتان ناگات که به کۆمهڵ (لهسهر یهك سفره) نان بخۆن یاخود جیا به جیا، ههر کاتێك چوونه ههر ماڵێك، سهلام له خۆتان بکهن و سهلام له یهکتر بکهن، سهلامێك له لایهن خوای گهورهوه، که پڕه له بهرهکهت و فهڕو جوانی و پاکی، ئا بهو شێوهیه خوا ئایهتهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه بۆ ئهوهی بیرو هۆش بکهنهوهو لێکی بدهنهوه (که چ پهروهردگارێکی دڵسۆزو غهمخوارمان ههیه، چۆن دهیهوێت ژیانمان به شێوهیهك ڕێك بخات که به خۆشی و شادی پێکهوه بژین، دوور له گرفت و کێشهی دهروونی و ڕهوشتی و کۆمهڵهیهتی).
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَىٰ أَمْرٍ جَامِعٍ لَّمْ يَذْهَبُوا حَتَّىٰ يَسْتَأْذِنُوهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ۚ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَن لِّمَن شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ( 62 )
به ڕاستی ئیمانداران ئهوانهن که باوهڕیان هێناوه به خواو به پێغهمبهرهکهی و ههر کاتێك کۆ دهبنهوه له خزمهتیدا بۆ کارێکی گرنگ و پێویست که هاوکاریی دهوێت، ناڕۆن و (خۆیان نادزنهوه) ههتا مۆڵهت نهخوازن، به ڕاستی ئهوانهی که مۆڵهتت لێ دهخوازن ههر ئهو کهسانهن که باوهڕیان به خواو پێغهمبهرهکهی ههیه، ههر کاتێك بۆ کارێکی تایبهتی خۆیان داوای مۆڵهتیان لێکردیت، ئهوه مۆڵهتی ئهوانه بده که دهتهوێت و داوای لێ خۆشبوونیشیان له خوا بۆ بکه، به ڕاستی خوا لێخۆشبوو میهرهبانه.
لَّا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُم بَعْضًا ۚ قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنكُمْ لِوَاذًا ۚ فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ( 63 )
(ئهی یاوهران) نهکهن بانگی پێغهمبهر بکهن، وهك ئهوهی خۆتان له نێوان یهکتردا بانگی یهك دهکهن (چونکه دهبێت قهدری پێغهمبهری خوا صلی الله علیه وسلم تایبهتی بێت) بێگومان خوا دهزانێت بهوانهی که خۆیان پهنهان دهکهن و خۆ دهدزنهوه له کارو فرمان، دهبا ئهوانهی که سهرپێچی له فهرمانی دهکهن بترسن لهوهی که تووشی تاقی کردنهوهیهکی سهخت، یان تووشی سزایهکی به ئێش ببن.
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قَدْ يَعْلَمُ مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ وَيَوْمَ يُرْجَعُونَ إِلَيْهِ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ( 64 )
ئاگاداربن که ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه خوا خاوهنیانه، زۆر به چاکی دهزانێت ئێوه چی دهکهن و خهریکی چین، ئهو ڕۆژهش که دهبرێنهوه بۆ لای ههواڵی ههموو ئهو کارانهیان پێ دهڵێت که ئهنجامیان داوهو خوا ههمیشه به ههموو شتێك ئاگاو زانایه.
كتێبهكان
- ( ٦٢ ) سزا بۆ گوناهـ وتاوان له دونیاداگومان دهبهن هیچ و بێ نرخن ( ٦٢ ) سزا بۆ گوناهـ وتاوان له دونیادا : ئیمامی ابن قیم الجوزیه ( ڕهحمهتی خوای لێ بێت ) دهڵێت : گومانی تێدا نیه تاوان وگوناهـ زیانی خۆی دهگهیهنێت، زیانهكهشی لهسهر دڵ وهك زیانی ژههر وایه لهسهر لاشهو جهسته، ئهمهش بهپێی بچوك وگهورهی ئهو گوناهه دهگۆڕێت، ئایا لهدونیا ودواڕۆژیشدا هیچ شهڕ وخراپهیهك ههیه كه هۆكارهكهی نهگهڕێتهوه بۆ تاوان وگوناهكردن ...
دانهر : ئیبن قیم ئهلجهوزیه
پێداچوونهوه : پشتیوان سابیر عهزیز
وهرگێڕان : دهستهی بهشی زمانی كوردی له ماڵپهڕی ئیسلام هاوس
- چۆنیهتی حهج كردنی پێغهمبهر صلى الله عليه وسلمئهگهر موسڵمان بیهوێت حهجێكی پوخت ئهنجام بدات و خوای گهوره لێی خۆش بێت، ئهوه با بهو شێوه حهج بكات ههروهكو چۆن پێغهمبهری خوا -صلى الله عليه وسلم- حهجی كردوه.
دانهر : شێخ موحهمهد ناصر الدین ئهلئهلبانی
پێداچوونهوه : پشتیوان سابیر عهزیز
وهرگێڕان : عهدنان بارام
- حوكمی یادی مهولود خوێندنهوه وئاههنگ گێڕان به بۆنهی له دایك بوونی باشترین پێغهمبهران صلى الله عليه وسلمئهم كتێبه له ههشت بهند پێك دێیت، كه ئهمانهن: بهندى یهكهم:دهربارهى بیدعه... بهندى دووهم:شوێن كهوتنى سوننهت و وازهێنان له لاسایی كردنهوهى بێ بهڵگهو كوێرانه... بهندى سێیهم: حوكمي ئاههنگ گێرِان به بۆنهى له دایك بوونى پێغهمبهر صلى الله عليه وسلم... بهندى چوارهم: شوبههى ئهوانهى كه ئاههنگ گێرِان به دروست دادهنێنن... بهندى پێنجهم: فهتواى زانایانى كۆن و هاوچهرخ دهربارهى ئاههنگ گێرِان به بۆنهى له دایك بونى پێغهمبهر صلى الله عليه وسلم... بهندى شهشهم:رِاستكردنهوهى بۆچونێكى ههڵه... بهندى حهوتهم: كتێبهكهى پرِۆژهى چراو چهند سهرنجێك... بهندى ههشتهم:حوكمى ئاههنگ گێرِان به بۆنهى لهدایك بوونى عیسى علیه السلام...
دانهر : عبد الغفور عبد الله صاڵح
پێداچوونهوه : پشتیوان سابیر عهزیز - مامۆستا عهبدولكهریم - مامۆستا عهبدوللهتیف - مامۆستا خهلیل ئهحمهد
له بڵاوكراوهكان : سایتی بهههشت http://www.ba8.org
- حوكمهكانی ههردوو جهژن له سوننهتی پاككراوهداجهژنی ڕهمهزان و قوربانیش دوو پهرستن و دروشمی گهورهی ئیسلامن، دهبێت پێغهمبهری خوا (صلى الله عليه وسلم) بكهین به پێشهواو تهماشای وهاوهڵهكانی ( خوا لێیان ڕازی بێت ) بكهین بزانین چۆن ئهو دوو پهرستنهیان بۆ خوای گهوره جێ بهجێ كردووه.
پێداچوونهوه : پشتیوان سابیر عهزیز
له بڵاوكراوهكان : سایتی بهههشت http://www.ba8.org
- هۆكارهكانی سهرخستنی پهروهردگار بۆ ئیمانداران بهسهر دوژمنهكانیانداگومان لهوهدا نیه خوای گهوره چهند هۆكارێكی داناوه بۆ سهركهوتنی ئیمانداران ، لهههمان كاتیشدا چهند هۆكارێكیش ههن كه دهبنه هۆی سهر شۆڕی وزهلیل بوونی ئیمانداران . لهبهر ئهوه پێویسته لهسهر گرۆهی باوهڕداران له ههوڵ وكۆشش وسهرجهم كارهكانیاندا دهست بگرن بهو هۆكارانهی كه دهبنه هۆی سهركهوتنیان لهگشت كات و شوێنێكدا، له مزگهوت ولهناو ماڵ ولهسهر ڕێگا ولهكاتی ڕوبهڕوبونهوهی دوژمن ولهههموو حاڵێكدا...
دانهر : شێخ عهبدولعهزیز بن باز
پێداچوونهوه : پشتیوان سابیر عهزیز
وهرگێڕان : دهستهی بهشی زمانی كوردی له ماڵپهڕی ئیسلام هاوس